Dat is de zin die me echt is bijgebleven na het bijwonen van een Zoom call tussen de Portugese tak van de Christelijke milieuvereniging A Rocha , en het Saint Vincent's Anglican Chaplaincy in de Algarve eind vorige maand.

Het videogesprek werd bijgewoond door meer dan 100 mensen van over de hele wereld en was bedoeld om het woord te verspreiden over A Rocha's 'Plastic Free February' project. Deze maand valt precies samen met de christelijke traditie om iets op te geven voor de vastentijd, en ik moet zeggen dat ik het een uitstekend idee vind, omdat je niet alleen iets doet dat goed is voor de planeet, maar je kunt ook nog chocolade eten. Ik bedoel, ik weet wat ik liever op zou geven.

Het evenement begon met een video van David Attenborough, en daarna nam Chris Wells (de kerkvoogd van de Saint Vincent-kerk in Praia da Luz) het over en leidde de werkzaamheden in goede banen. We hoorden van verschillende sprekers van A Rocha, waaronder Robert Sluka, Marcial Felgueiras en A Rocha's milieu-educatie coördinator Isabel Soares over het plastic probleem en hoe afval onze perfecte planeet in rap tempo begint te overspoelen. Een bijzonder hoogtepunt van de avond was toen dominee Reid Hamilton ons een serenade bracht met een cover van het Joni Mitchell lied 'Big Yellow Taxi', waarbij hij zong "they paved up paradise to put up a parking lot", wat bijzonder aangrijpend was na al het gepraat dat we die avond hadden gehad over het 'verloren paradijs'. Daarna was het woord aan de vraag- en antwoordspelers.

Ik heb die avond heel wat ernstige feiten geleerd die me echt aan het denken hebben gezet. Plastic is bijvoorbeeld pas zo'n 100 jaar geleden uitgevonden en sindsdien is de hoeveelheid geproduceerd plastic exponentieel toegenomen, zonder dat er tekenen zijn dat het zal afnemen. Deze eeuw is er al meer plastic geproduceerd dan in de vorige eeuw. Dat is niet verwonderlijk. Plastic is goedkoop, steriel en handig - het zorgt ervoor dat ons voedsel niet bederft, het maakt dingen als loodgieterswerk veel gemakkelijker en onze auto's lichter, naast een oneindig aantal andere nuttige toepassingen - tegenwoordig zit het zo'n beetje overal in. Het is een wondermiddel dat veel van onze problemen heeft opgelost, maar het is uit de hand gelopen. Het probleem is dat het zo verdomd duurzaam is en nooit echt 'weggaat', en hoewel we het misschien zien als 'uit het oog, uit het hart', is elk stuk plastic dat ooit is geproduceerd er nog steeds ergens in de een of andere vorm.

Het is zoals een van de sprekers, dominee Dave Bookless, me uitlegde, en hopelijk vergeeft hij me dat ik het amusant vind, dat hij in feite 'een boek' heeft met de titel 'God doet niet aan afval': God heeft al zijn scheppingen 'oneindig recycleerbaar' gemaakt, maar in tegenstelling tot dieren en planten, die gewoon afbreken en terug de aarde in gaan, 'breekt' plastic niet af - het breekt gewoon 'op'.

Het grootste deel van de wereld is blauw en het is onvermijdelijk dat het grootste deel van al het plastic in onze oceanen terechtkomt, en Chris Wells vestigde ieders aandacht op een studie waarin wordt geschat dat er tegen het jaar 2050 meer plastic in de oceaan zal zijn dan vis. Wat een beangstigende gedachte, en het is onvermijdelijk dat die twee met elkaar in de knoop komen. Dit gebeurt vaak, en ik weet zeker dat we allemaal die vreselijke foto's hebben gezien van zeevogels met plastic om hun snavel gewikkeld. Maar het is niet alleen dat - het betekent dat iedereen voor een "deel plastic" begint te worden. Walvissen bijvoorbeeld verzamelen massa's van het spul in de veronderstelling dat het krill is, en hoe kan een arme zeeschildpad vermoeden dat een drijvende plastic zak iets anders is dan een heerlijke kwal? (Behalve misschien dat hij niet zijn gebruikelijke scherpe smaak heeft.) De overvloed aan afval maakt het zeer waarschijnlijk dat zeedieren het per ongeluk binnenkrijgen, en omdat het dan onmogelijk te verteren is, blijft het voor altijd in hun maag, waardoor er soms geen ruimte overblijft voor echt voedsel en ze verhongeren.

Zelfs wij kunnen er niet aan ontsnappen "plastic te worden". Zoals dominee Bookless al eerder zei, "plastic breekt niet af, het breekt op", en de oceanen zijn ook gevuld met kleine stukjes van wat 'microplastics' wordt genoemd. Microplastics zijn het resultaat van dingen zoals waterflessen die voortdurend worden blootgesteld aan zonlicht terwijl ze eindeloos ronddobberen op het oceaanoppervlak, de UV-straling zorgt ervoor dat ze deze bijna onzichtbare plastic draden uitlogen. Kleine dingen zoals zoöplankton eten deze kleine stukjes plastic, kleine visjes eten zoöplankton, en grote vissen eten natuurlijk kleine visjes. Zo baant het zich een weg door de voedselketen en belandt het ook op ons bord.

Eerwaarde Bookless maakte duidelijk dat plastic niet per definitie slecht is, zoals de meeste revolutionaire technologie, maar dat het de manier is waarop we het gebruiken die het probleem vormt. Het echte probleem is plastic voor eenmalig gebruik en hier komen we weer terug bij die dodelijke zin: "Hoe kan iets wegwerpbaars gemaakt zijn van iets onverwoestbaars?". Daarom moedigt A Rocha mensen aan om mee te doen aan deze uitdaging en te proberen in februari plasticvrij te worden. Dit is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, aangezien de meeste dingen in de supermarkt in een of andere vorm in plastic verpakt zijn, en daarom moedigen ze mensen aan om hun inspanningen te documenteren, hetzij door middel van een video, hetzij door ze simpelweg op te schrijven en op te sturen naar: portugal@arocha.org. Op deze manier kunnen ze zien tegen welke moeilijkheden mensen aanlopen, brainstormen - en het woord verspreiden over mogelijke oplossingen.

A Rocha's top-tips om de maand door te komen zijn: neem niet alleen je eigen tassen mee voor je boodschappen in het algemeen, maar ga nog een stapje verder en neem ook je eigen stoffen zakken mee voor je groenten en brood. Ze zeggen ook dat je dubbele verpakkingen moet vermijden (dat zijn dingen zoals koekjes die twee keer in plastic zijn verpakt), probeer wasmiddelen te kopen die je voor meerdere doeleinden kunt gebruiken, en natuurlijk, koop waar mogelijk producten in glas.

Een documentaire op Netflix die ze ons aanraadden te bekijken, genaamd 'The Plastic Ocean', eindigde met de woorden: "Weten wat het probleem is, is de eerste stap, van weten komt zorgen en van zorgen komt verandering". Tenslotte zijn wij mensen verdomd slim als we onze koppen bij elkaar steken, dus het is geweldig dat we allemaal over het probleem praten. Het kan allemaal nogal overweldigend lijken als je kijkt naar de omvang van de plasticvervuiling, en je vraagt je af wat 'kleine oude ik' zou kunnen doen om een verschil te maken. Maar net toen de Zoom-oproep ten einde liep, herinnerde een dame ons aan een andere geweldige zin: "Het is maar één plastic rietje, zeiden 8 miljard mensen". Het enige wat we ooit echt kunnen doen, is onszelf veranderen, en als we allemaal ons kleine beetje doen, wie weet wat er dan kan gebeuren.

Tijdens de bijeenkomst werd er veel gesproken over die beroemde 3 V's: 'Verminderen, Hergebruiken en Recyclen', maar er was ook een 4e die ik nog niet eerder had gehoord: 'Weigeren'. Natuurlijk is het belangrijk om te lobbyen bij de overheid en de grote bedrijven om te stoppen met de productie van zoveel zinloos plastic. Maar per slot van rekening produceren zij alleen wat zij denken dat 'wij' willen, en als wij, de consumenten, stoppen met het kopen ervan, zou dat een goed beginpunt zijn.