Van de honderden SARS-CoV-2-mutaties die tijdens de pandemie zijn ontdekt, gaat de aandacht van de gezondheidsautoriteiten in Portugal uit naar vier zorgwekkende varianten - Alpha, Beta, Gamma en Delta - die in Portugal met gemeenschapsoverdracht aanwezig zijn.

Alpha, dat in verband wordt gebracht met het Verenigd Koninkrijk, was de eerste van deze varianten met een hoge prevalentie in Portugal, en in mei was deze variant naar schatting verantwoordelijk voor bijna 90 procent van de infectiegevallen met het nieuwe coronavirus in het land.

Meer recentelijk is de aandacht gericht op de Delta-variant, die aanvankelijk in India werd ontdekt, als meer overdraagbaar wordt beschouwd, en die volgens de nationale gezondheidsautoriteiten Alpha zou kunnen overtreffen en binnen enkele weken de hoogste prevalentie in Portugal zou kunnen krijgen.

Volgens het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) zal de Delta-variant van SARS-CoV-2 tegen eind augustus verantwoordelijk zijn voor 90 procent van de nieuwe infecties in Europa en voor een toename van het aantal ziekenhuisopnames en sterfgevallen.

Door de Wereldgezondheidsorganisatie als zorgwekkend beschouwde varianten

Momenteel heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) vier "varianten die aanleiding geven tot bezorgdheid" (VOC) ingedeeld, nadat zij eind mei voor een beter begrip de letters van het Griekse alfabet had gebruikt.

In de VOC-categorie bevinden zich dus Alpha, voor het eerst ontdekt in het Verenigd Koninkrijk in december 2020, Beta, geassocieerd met Zuid-Afrika sinds december 2020, Gamma, geïdentificeerd in Brazilië in januari 2021, en Delta, afkomstig uit India en geclassificeerd als zorgwekkend in mei van dit jaar.

Een variant wordt als zorgwekkend beschouwd wanneer een of meer van de volgende omstandigheden zich voordoen: verhoogde overdraagbaarheid van het virus, verhoogde virulentie of klinische verandering van de ziekte, en verminderde doeltreffendheid van sociale en volksgezondheidsmaatregelen, diagnoses, vaccins en beschikbare behandelingen .

Naast de VOC's heeft de WHO zeven andere wijzigingen van het SARS-CoV2-virus geclassificeerd als "varianten van belang" (VOI), waarvan de laatste Lambda is, dat in verband wordt gebracht met Peru.

De andere zes VOI zijn Epsilon (Verenigde Staten, voor het eerst ontdekt in maart 2020), Zeta (Brazilië, april 2020), Eta (verscheidene landen sinds december 2020), Theta (Filipijnen, januari 2021), Iota (Verenigde Staten, november 2020) en Kappa (India, oktober 2020).

Een variant wordt van belang geacht wanneer deze is geïdentificeerd als oorzaak van transmissie binnen de gemeenschap en in verscheidene landen is gedetecteerd.

Varianten met overdracht via de gemeenschap in Portugal

De vier varianten die door de WHO als zorgwekkend zijn aangemerkt - Alpha, Beta, Gamma en Delta - komen in Portugal voor en vertonen een gemeenschapsoverdracht, d.w.z. wanneer zich gevallen voordoen waarbij het niet mogelijk is de oorsprong van de infectie te traceren.

Volgens voorlopige gegevens van juni van het Nationaal Gezondheidsinstituut Doctor Ricardo Jorge (INSA) bedraagt de prevalentie van de Delta-variant (B.1.617.2, geassocieerd met India) meer dan 60 procent in de regio Lissabon en Vale do Tejo, maar nog minder dan 15 procent in het noorden.

Het INSA schat dat de Delta-variant een mate van overdraagbaarheid heeft die ongeveer 60 procent hoger ligt dan de Alpha-variant, die in verband wordt gebracht met het Verenigd Koninkrijk en die in mei in Portugal de overhand had.

Het instituut voorspelt echter dat Delta, dat meerdere mutaties in het `spike' eiwit heeft waardoor het beter in staat is het immuunsysteem te omzeilen, Alpha in de komende weken zou kunnen inhalen.

Wat Beta betreft, dat in verband wordt gebracht met Zuid-Afrika, en Gamma, dat is geïdentificeerd in Manaus, Brazilië, waren er tot 16 juni respectievelijk 133 gevallen en 146 gevallen vastgesteld, waarbij deze twee varianten ook in het land door de gemeenschap zijn overgedragen.

Effect van de varianten op de werkzaamheid van het vaccin

De Delta-variant van het nieuwe SARS-CoV-2-coronavirus circuleert reeds in 92 landen, zoals aangegeven door de WHO, die garandeert dat de vaccins doeltreffend blijven tegen deze stam, zodat gevallen van ernstige ziekte en overlijden worden voorkomen.

Volgens de technisch leider voor de reactie op covid-19 bij de WHO, Maria Van Kerkhove, op maandag, "verspreidt de Delta-variant zich snel" en "heeft een grotere overdraagbaarheid dan de Alpha-variant", aanvankelijk gediagnosticeerd in het Verenigd Koninkrijk .

Maria Van Kerkhove zei dat de vaccins "werken tegen de Delta-variant" omdat ze, net als bij andere stammen van het virus, ernstige covid-19 en de dood voorkomen als de vaccinatiecyclus is voltooid.

Viroloog Pedro Simas is ook van mening dat er tot nu toe geen variant van het SARS-CoV-2 coronavirus is geweest die "het beschermende effect" van vaccins tegen covid-19 breekt, waarbij hij benadrukt dat ze allemaal efficiënt zijn in het voorkomen van ernstige ziekte en overlijden .

"Het betekent niet dat zeer zeldzame gevallen niet verschijnen, maar we kunnen ons niet concentreren op de zeldzame en nu moeten we kijken naar het algemeen belang," vertelde de deskundige aan Lusa

Onlangs heeft het Directoraat-generaal Gezondheid (DGS) besloten het interval voor het innemen van de tweede dosis van het Astrazeneca-vaccin te verkorten van 12 tot 8 weken om te zorgen voor een "snellere bescherming" tegen de overdracht van nieuwe "zorgvarianten" van het SARS-virus. CoV-2.

Volgens het DGS bestaat het vaccinatieschema van het VAXZEVRIA-vaccin (voorheen Astrazeneca-vaccin genoemd) uit twee doses met een interval van acht tot twaalf weken. "Het interval van acht weken wordt momenteel aanbevolen om te zorgen voor de snelste bescherming" die de vaccinatie biedt "tegen de overdracht van nieuwe SARS-CoV-2-bezorgdheidsvarianten" zoals de Delta-variant.

Een dag eerder zei de Europese commissaris voor Gezondheid, Stella Kyriakides, dat er aanwijzingen zijn dat de Delta-variant van het SARS-CoV-2-coronavirus "de sterkte van het beschermende schild vermindert" dat door vaccins wordt gecreëerd, en zij drong erop aan de volledige vaccinatie van de bevolking te versnellen.

"Er zijn aanwijzingen dat de varianten - met name de Delta-variant - de sterkte van het door vaccins geboden beschermende schild verminderen, vooral wanneer de vaccinatie nog niet volledig is. Het is daarom van cruciaal belang dat zoveel mogelijk burgers tegen covid -19 worden gevaccineerd, en dat zo snel mogelijk volledig wordt gevaccineerd," aldus Stella Kyriakides.

Hoe varianten van het oorspronkelijke virus ontstaan

Alle virussen, ook het SARS-CoV-2 dat covid-19 veroorzaakt, hebben de neiging te veranderen met de tijd en de circulatie, hoewel de meeste veranderingen weinig of geen invloed hebben op hun eigenschappen.

Wanneer een virus kopieën van zichzelf maakt, worden deze veranderingen als mutaties beschouwd. Een virus met een of meer nieuwe mutaties wordt beschouwd als een variant van het origineel.

Sommige mutaties kunnen leiden tot veranderingen in de eigenschappen van een virus, zoals zijn grotere of kleinere transmissiecapaciteit en het niveau of de ernst van een ziekte die het kan veroorzaken.

Volgens de WHO heeft SARS-CoV-2, dat covid-19 veroorzaakt, de neiging langzamer te veranderen dan andere bekende virussen, zoals Influenza dat de griep veroorzaakt.

Tot nu toe zijn honderden variaties van SARS-CoV-2 in verschillende delen van de wereld geïdentificeerd, waarbij de grote meerderheid weinig invloed heeft op de eigenschappen van het oorspronkelijke coronavirus.

Wereldwijde inspanning om SARS-CoV-2-varianten te begrijpen

Sinds het begin van de pandemie heeft de WHO samengewerkt met een wereldwijd netwerk van gespecialiseerde onderzoeks- en testlaboratoria om het gedrag van SARS-CoV-2 beter te begrijpen.

Deze onderzoeksgroepen sequentiëren SARS-CoV-2 en delen de resultaten in openbare databanken, waaronder GISAID, een door de Europese Commissie erkende onderzoeksorganisatie en partner van PREDEMICS, een project voor de voorspelling en preventie van zoönotische virussen (met overdracht van dier op mens) met pandemisch potentieel.

Dankzij deze wereldwijde samenwerking kunnen wetenschappers uit de hele wereld het virus en zijn mutaties efficiënter en sneller opsporen.

Het wereldwijde laboratoriumnetwerk van de WHO omvat ook een werkgroep over de evolutie van SARS-CoV-2 die zich specifiek bezighoudt met het opsporen van nieuwe mutaties en het beoordelen van de voorspelbare gevolgen daarvan.

Hoe wordt deze monitoring in Portugal uitgevoerd?

Het INSA coördineert de monitoring van de verspreiding van het nieuwe coronavirus in Portugal door middel van de genoomanalyse van dit pandemische virus.

Voor dit onderzoek wordt samengewerkt met het Gulbenkian Wetenschappelijk Instituut (IGC), het Instituut voor Biogeneeskunde (iBiMED, Universiteit van Aveiro), het BioSystems & Integrative Sciences Institute (BioISI, Universiteit van Lissabon), het Instituut voor Onderzoek en Innovatie in de Gezondheid ( i3S) en het Onderzoekscentrum voor Biodiversiteit en Genetische Hulpbronnen (CIBIO, Universiteit van Porto), voor het verwerken van de monsters, en met een netwerk van meer dan 60 ziekenhuizen en laboratoria in het hele land voor het verzenden van positieve monsters naar het INSA.

De "Studie van de genetische diversiteit van het nieuwe SARS-CoV-2 coronavirus (COVID-19) in Portugal" beoogt de bepaling van de mutatieprofielen van SARS-CoV-2 met het oog op de identificatie en monitoring van transmissieketens van het nieuwe coronavirus, alsook de identificatie van nieuwe introducties van het virus in Portugal.