Lithium is een alkalimetaal waarvan de produktie door de verschillende gebruiksvormen exponentieel is toegenomen.

Lithium komt voor in de aardkorst en wordt in Portugal onder meer gebruikt voor keramiek en de produktie van glas. In Noord-Portugal bevindt zich de grootste bekende lithiumreserve van de Europese Unie. In 2020 heeft de Europese Commissie zich uitgesproken voor de exploitatie van lithium in Portugal, om de afhankelijkheid van ingevoerde grondstoffen te verminderen.

Er zijn in Portugal acht districten tussen het noorden en het centrum van het land waar analyses zijn gemaakt voor de opsporing van lithium: Arga (Viana do Castelo), Seixoso-Vieiros (Braga, Porto en Vila Real), Massueime (Guarda), Guarda - Mangualde (tussen Guarda, Viseu, Castelo Branco en Coimbra) en Segura (Castelo Branco).

Ondanks alle positieve economische gevolgen, zoals de zelfvoorziening van de Europese Unie, heeft de exploitatie van lithium gevolgen voor het milieu, waardoor de meningen over de exploitatie van het metaal verdeeld zijn.

Greensavers, een digitale krant die zich richt op het milieu, heeft op haar website een aantal van de milieueffecten opgesomd die veroorzaakt worden door de winning van lithium. Volgens de website is de Portugese handel in lithium weliswaar gunstig voor de economie, maar kunnen andere sectoren, zoals de landbouw, worden getroffen door mijnbouw op akkers die vroeger landbouwgrond waren. Het landschap en het natuurlijke beeld van het gebied zullen worden veranderd en bijgevolg zal ook de terreinmorfologie veranderen. Bodemverontreiniging is ook een mogelijkheid, aangezien er brandstof kan weglekken uit industriële machines die nodig zijn voor de mijnbouw, hetgeen ook de kwaliteit van het water kan aantasten als gevolg van de infiltratie van olie in de bodem.

Naast alle milieuproblemen die de exploratie van lithium kan veroorzaken, zijn er ook enkele politieke kwesties in verband met de activiteit aan de orde gesteld. Op 1 oktober publiceerde de "Movimento SOS Serra d'Arga" een persbericht waarin werd bevestigd dat de gemeentes niet waren geraadpleegd of geïnformeerd over het door het Directoraat-generaal Energie en Geologie gepubliceerde voorlopige milieubeoordelingsverslag betreffende de exploratie van het metaal, die illegaal is volgens artikel 3, lid 3, en artikel 5 van wetsdecreet 232/2007 van 15 juni. In het district Viana do Castelo wordt voorspeld dat een beschermd gebied gevaar loopt zodra de mijnbouw van start gaat, en daarom proberen vier gemeenten van het district de bescherming van het gebied, dat van regionaal belang wordt geacht, te waarborgen.

In de gemeente Montalegre, in het district Viana do Castelo, is een onderneming genaamd Lusorecursos bezig met lithiumwinning in de Mina do Romano. De mijn bevindt zich in Alto Barroso, in de buurt van Montalegre en naar schatting zijn de werkzaamheden in de mijn na de Eerste Wereldoorlog begonnen om tin te exploreren. Volgens de website van de onderneming heeft de mijnbouw in het verleden veranderingen in de bodem teweeggebracht die de opsporing van lithium zouden kunnen vergemakkelijken. Momenteel is het hoofddoel van Lusorecursos de exploratie van lithium om lithiumhydroxide-monohydraat te produceren, dat bijvoorbeeld wordt gebruikt om de lucht te zuiveren door kooldioxide te absorberen of om batterijen te produceren. De onderneming weet dat er minstens 15 miljoen ton lithium in de mijn beschikbaar is, maar verwacht wordt dat deze hoeveelheid het dubbele zal zijn.

Om met de mijnbouw te kunnen beginnen, moet de Portugese milieuvereniging (APA) het project goedkeuren, om grote milieuschade in het gebied te voorkomen. Volgens Lusa heeft APA in april 2021 een door Lusorecursos ingediend project geweigerd wegens "leemten en inconsistenties, niet alleen met betrekking tot de milieueffectrapportage maar ook met betrekking tot het project zelf", zoals blijkt uit een communiqué dat aan het persagentschap is toegezonden.

Lusorecursos vertelde The Portugal News dat het bedrijf geen "debat over de situatie wil creëren", aangezien het nieuwe project dat op 24 augustus is verzonden nog niet is geëvalueerd. Hoewel Lusorecursos het project wil laten goedkeuren, wil de bevolking van de nabijgelegen plaatsen, zoals Rebordelo en Carvalhais, volgens Lusa niet dat de mijnbouwwerkzaamheden van start gaan, uit vrees voor eventuele gevolgen voor de landbouw, de gezondheid of het milieu.

De vraag naar lithium is geëscaleerd, Lusorecursos voorspelt op zijn website dat er in 2028 "een structureel tekort zal zijn" omdat de vraag naar het metaal niet zal overeenstemmen met de hoeveelheid lithium die op de markt beschikbaar is.

Lithium is een metaal dat wordt gebruikt voor de productie van batterijen en als gevolg van de hoge productie van technologische materialen zoals mobiele telefoons of laptops waarvoor batterijen nodig zijn, zal de vraag naar het metaal voortdurend toenemen en de Europese Unie classificeert het als een van de 30 belangrijkste hulpbronnen in de wereld.