De therapeutische waarde van muziek kan gedeeltelijk worden verklaard door haar culturele rol bij het vergemakkelijken van sociaal leren en emotioneel welzijn.

Uit een aantal studies is echter gebleken dat ritmische entrainment van de motorische functie het herstel van de beweging actief kan bevorderen bij patiënten met een beroerte, de ziekte van Parkinson, hersenverlamming en traumatisch hersenletsel. Studies bij mensen met geheugenstoornissen, zoals de ziekte van Alzheimer, suggereren dat neuronale geheugensporen die door muziek zijn opgebouwd, diep verankerd zijn en beter bestand zijn tegen neurodegeneratieve invloeden. Bevindingen van individuele willekeurige proeven suggereren dat muziektherapie wordt geaccepteerd door mensen met depressie en wordt geassocieerd met verbetering van stemmingsstoornissen. Bovendien hebben de potentiële toepassingen van muziektherapie bij patiënten met neuropsychiatrische stoornissen, waaronder autismespectrumstoornissen, zij het intuïtief, geleid tot psychotherapeutische toepassingen die gericht zijn op het rechtstreeks oproepen van emoties.

Er zijn aanwijzingen dat muziek de frequentie van aanvallen kan verminderen, refractaire status epilepticus kan stoppen en de frequentie van elektroencefalografische spikes kan verminderen bij kinderen met epilepsie in wakkere toestand en in slaap. We weten dat veel mensen met epilepsie elektro-encefalografische afwijkingen hebben en dat deze bij sommige mensen door muziek kunnen worden "genormaliseerd". Naast de noodzaak van proeven met muzikale interventies bij epilepsie, moeten we ook overwegen of de resultaten van sonificatie van een elektro-encefalogram, dat rechtstreeks het tijdsverloop van hersenritmes weergeeft, gebruikt kunnen worden om 'normale' hersenritmes te entraineren bij mensen met epilepsieaanvallen. Wijziging van het elektro-encefalogram via biofeedback van verschillende componenten van de gesonificeerde elektro-encefalografie, of modulatie van de muzikale input naar een stimulus die de emotionele toestand van de patiënt beïnvloedt en daarmee de cerebrale en limbische activiteit en de cerebrale ritmen, zijn therapeutische mogelijkheden die momenteel worden onderzocht.

Deze gegevens doen vermoeden dat de effecten en de kosteneffectiviteit van muziektherapie bij patiënten met neuropsychiatrische stoornissen verder moeten worden onderzocht. Tot op heden is het meeste werk verricht met composities in westerse stijl, en de goed gestructureerde muziek van Mozart en Bach is een populaire basis voor interventie. Door muziek leren we veel over onze menselijke oorsprong en het menselijk brein, en hebben we een potentiële therapiemethode door toegang te krijgen tot specifieke cerebrale circuits en deze te stimuleren.

Als muziek een taal is, dan is het een taal van het gevoel. Muzikale ritmes zijn levensritmes, en muziek met spanningen, resoluties, crescendo's en diminuendo's, majeur- en mineurtoonaarden, vertragingen en stille intermezzo's, met een temporele ontvouwing van gebeurtenissen, stelt ons geen logische taal voor; zij "onthult de aard van gevoelens met een detail en een waarheid die taal niet kan benaderen".

Muziek wekt, als het al iets doet, gevoelens op en daarmee samenhangende fysiologische reacties, en die kunnen nu worden gemeten.

In de HPA bieden we muzieksessies aan tijdens chemotherapie, en dit is zeer positief gebleken voor patiënten en professionals.