Ik ben dol op oude foto's, en ik wed dat iedereen boven de 40 wel ergens een doos vol oude afdrukken heeft staan. Er zijn sepia-getinte of zwart-wit foto's van bruiloften, verjaardagen en vakanties, kinderen die hun eerste stapjes zetten/fietstochtjes maken, vrienden of herinneringen aan het afstuderen.

Kiekjes uit oorlogstijd van mannen in uniform, familiegroepen en foto's van mensen die je misschien niet eens kent, omdat de fotocollectie is doorgegeven en je niet de tijd hebt gehad om te vragen wie het waren.

Gebrek aan glimlach

Het viel me op dat de meeste mensen er plechtig en zonder glimlach uitzagen, en we moeten teruggaan in de tijd naar de tijd vóór de fotografie om uit te vinden waarom, waar de manier om beelden te bewaren bestond uit geschilderde portretten. Traditioneel hadden de mensen op deze portretten een stoïcijnse, ernstige uitdrukking, en als ze al glimlachten, dan was dat met een lichte glimlach. De fotografie was gebaseerd op geschilderde portretten - een kunstvorm waarin velen een grijns ongemanierd en ongepast vonden. Heiligen konden worden afgebeeld met een flauwe glimlach, maar breder glimlachen werd geassocieerd met waanzin, losbandigheid, luidruchtigheid of dronkenschap, allemaal toestanden die niet bepaald netjes waren.

Daarom creëerden fotografen een elegante omgeving en gaven ze de geportretteerden aanwijzingen over hoe ze zich moesten gedragen, waardoor de rustige uitdrukkingen ontstonden die zo vertrouwd zijn op foto's uit de 19e eeuw. De foto's die zij maakten waren formeel en pasten bij de prijs die men betaalde om een portret te laten maken, vooral wanneer het misschien de enige foto was die men in zijn hele leven nam, en de traditie van niet-lachende uitdrukkingen werd voortgezet omdat die vertrouwd was, omdat de beste manier om iemands gelijkenis vast te leggen, niet veranderd werd.

Een andere reden voor het gebrek aan glimlachen was dat de belichtingstijd zo lang was dat het onmogelijk was een glimlach zo lang vast te houden, en een comfortabele houding werd gekozen. Maar in de jaren 1850 en '60 was het onder de juiste omstandigheden mogelijk om foto's te maken met een belichtingstijd van slechts enkele seconden, en kortere belichtingen werden op grotere schaal beschikbaar. Dat betekent dat de technologie die nodig is om vluchtige uitdrukkingen zoals een oprechte glimlach vast te leggen, al beschikbaar was lang voordat zo'n blik gemeengoed werd.

Duur

Het was ook duur - terwijl onze telefoons tegenwoordig camera's hebben, was het maken van een studiofoto in die tijd een dure aangelegenheid en mensen spaarden voor de luxe, en het werd gezien als een serieuze zaak. In de begindagen van de camera's werden niet veel mensen gefotografeerd, en slechts weinigen hadden hun eigen camera. De meeste mensen werden dan ook maar één keer in hun leven gefotografeerd, wat betekende dat het niet lichtvaardig werd opgevat, en het moet moeilijk zijn geweest om te ontspannen.

Een mogelijkheid is dat een slecht gebit een oorzaak is geweest voor de close-lipped foto's van de vroege fotografie. De mensen hadden een slecht gebit, als ze al een gebit hadden, dus misschien zorgde een betere tandverzorging voor meer glimlachende fotografen.

Zeg pruimen!

Pruimen' niet 'kaas' - het is waar! Fotografen in de 19e en begin 20e eeuw instrueerden hun onderwerpen om 'pruimen' te zeggen als ze voor de camera poseerden. Dit was bedoeld om de mond kleiner te laten lijken dan hij was - een teken van schoonheid in die tijd, en het weerspiegelde ook de juiste etiquette van die tijd, namelijk ingetogen en terughoudend te zijn.

De trend om foto's te maken van dierbaren na hun dood lijkt ons misschien morbide, maar in het verleden was het een manier om de doden te herdenken en het verdriet te verzachten in een tijd waarin de dood door ziekte veel voorkwam. Dit werd 'memento mori' genoemd, en in beelden die zowel verontrustend als aangrijpend zijn, poseerden families met de doden, met baby's die leken te slapen of jonge dames die elegant in stoelen lagen - van sommige overledenen werden zelfs de ogen op gesloten oogleden geschilderd om ze levend te laten lijken.

Het duurde tot de jaren '20 en '30 voordat glimlachen de standaard uitdrukking op foto's begon te worden. Dat veranderde allemaal met de introductie van de Brownie-camera uit 1900, een van de eerste vroege camera's die toegankelijk en betaalbaar waren voor het publiek. Naarmate de fotografietechnologie toegankelijker werd voor gewone mensen, werden foto's spontaner en werden spontane glimlachen en lachen vastgelegd, zodat het zeggen van 'say cheese' werd geïntroduceerd als een manier om een cheesy smile aan te moedigen, hoewel de modieuze pruillippen van vandaag misschien wat terugwijzen op het zeggen van 'say prunes'!

Author

Marilyn writes regularly for The Portugal News, and has lived in the Algarve for some years. A dog-lover, she has lived in Ireland, UK, Bermuda and the Isle of Man. 

Marilyn Sheridan