De huidige metadata-wet is in Portugal in 2008 in werking getreden, naar aanleiding van de Europese richtlijn betreffende de bewaring van gegevens. Het Grondwettelijk Hof heeft onlangs echter geoordeeld dat deze wet onwettig is en dat er een situatie met onvoorspelbare gevolgen is ontstaan.

Wat zijn metagegevens?

In de eerste plaats zijn metagegevens gegevens die informatie verschaffen over andere gegevens. Met andere woorden, het zijn de gegevens achter andere gegevens. Hoewel het niet de exacte inhoud van die gegevens (tekst/beeld/telefoongesprek) geeft, kan het er wel relevante informatie over geven, zoals wanneer het bericht is verzonden en van waar.

Wat is daar mis mee?

De controversiële situatie begon toen het Grondwettelijk Hof een beslissing bekendmaakte waarin het verklaarde dat de metagegevenswet van 2008 in strijd is met de grondwet omdat hij ingaat tegen de privacy van alle burgers en dat deze schending van het recht op privacy van de burgers niet alleen geldt voor verdachten van misdrijven, maar voor iedereen.

De rechtbank waarschuwde dat het bewaren van netwerkverkeersgegevens en locatiegegevens voor iedereen "de privacyrechten" van individuen beperkt.

Moet het Europees recht niet prevaleren?

De lidstaten moeten zich aan de Europese regels houden. Om twijfels weg te nemen, heeft het Grondwettelijk Hof echter ook dit probleem aangepakt door te zeggen dat zelfs als een wet uit een Europese richtlijn komt, zij in strijd kan zijn met het grondwettelijk recht. Daarom "staat een beslissing van een grondwettelijk hof altijd boven elke Europese regel".

Het Hof van Justitie van de Europese Unie oordeelde uiteindelijk zelf in 2014 dat deze specifieke richtlijn over Metadata ongeldig was omdat ze "het grondrecht op een privéleven en de bescherming van persoonsgegevens schond".

Metadata als bewijsmateriaal

Verschillende misdrijven, vooral als het gaat om georganiseerde misdaad, zijn moeilijk te bewijzen, maar metadata hebben rechtshandhavingsinstanties geholpen om bepaalde misdrijven in de rechtbank te bewijzen. Zonder dit soort bewijsmateriaal zal het nog moeilijker worden om bewijsmateriaal tegen deze criminelen te verzamelen. Met andere woorden, zonder metadata als bewijs te kunnen gebruiken, kunnen veel lopende strafrechtelijke onderzoeken en vervolgingen mislukken.

Het lastige gedeelte moet echter nog komen. De uitspraak geldt niet alleen voor de toekomst, wat betekent dat reeds afgesloten rechtszaken nu heropend kunnen worden op basis van gebrek aan bewijs, wat kan leiden tot een juridische "aardbeving" en de vrijlating van verschillende gedetineerden omdat het bewijs dat hun detentie ondersteunt nu "illegaal" is.

Wat is de volgende stap?

Nu moet wet 32/2008 (Metadata-wet) worden gewijzigd om aan de eisen van het grondwettelijk hof te voldoen. De politieke krachten proberen echter een "zachtere" wijziging door te voeren door het aantal maanden dat deze metadata worden bewaard te wijzigen van de huidige 12 in 6 - in de hoop te voldoen aan de eisen van het grondwettelijk hof zonder de soms unieke kans om criminelen te arresteren te vernietigen.

Volgens Expresso is een speciaal team opgericht waarin alle rechtshandhavingsinstanties zijn verenigd. Deze werkgroep zal bijdragen leveren aan het wetsontwerp van de regering.

De premier, António Costa, zei dat het noodzakelijk is om "een nieuw wetgevingskader te hebben dat in overeenstemming is met de beslissing van het Europees Hof van Justitie en het Constitutioneel Hof, maar dat de strijd tegen de ernstigste misdaden niet stopt".

Author

Paula Martins is a fully qualified journalist, who finds writing a means of self-expression. She studied Journalism and Communication at University of Coimbra and recently Law in the Algarve. Press card: 8252

Paula Martins