Premier António Costa zei dinsdag in Den Haag dat het "geweldig" zou zijn als er voor de top van Madrid over twee weken een oplossing zou zijn gevonden voor het huidige veto van Turkije over het Finse en Zweedse lidmaatschap van de NAVO.

"Het is duidelijk dat als tegen de Top van Madrid de redenen die Turkije ertoe brengen de toetreding van Finland en Zweden te blokkeren, kunnen worden overwonnen, dat geweldig zou zijn", zei hij tegen de pers, na een informele ontmoeting van enkele regeringsleden van NAVO-landen met de secretaris-generaal van de NAVO in Nederland.

Costa zei dat een akkoord vóór de top van 29 en 30 juni in de Spaanse hoofdstad "een groot signaal van kracht zou zijn", en dat "de NAVO verenigd blijft, maar ook versterkt wordt door de toetreding van twee nieuwe lidstaten".

Als dit niet gebeurt in de twee weken die nog resten tot de top, "zal het zeker mogelijk zijn om [het geschil] mettertijd op te lossen," zei Costa, die eraan toevoegde dat het huidige geschil, "dat verband houdt met terrorisme, serieus moet worden genomen".

De regeringsleider benadrukte dat "de Top van Madrid van fundamenteel belang is" voor de alliantie om "het nieuwe strategische plan voor de komende 10 jaar goed te keuren," alsmede "het investeringsplan en de versterking van de financiering van de NAVO" in het komende decennium, en verklaarde dat, naast de consolidatie van de eenheid van het partnerschap, "dit het hoofdthema is" van de Top.

Costa sprak na afloop van een werkdiner voor de staatshoofden en regeringsleiders van de NAVO met de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg. Het diner werd georganiseerd door de premiers van Nederland, Mark Rutte, en Denemarken, Mete Frederiksen.

De bijeenkomst, die plaatsvond in de ambtswoning van de Nederlandse regeringsleider, werd ook bijgewoond door de premiers van België, Polen en Letland, en de president van Roemenië.

De militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne heeft de twee Noordse landen, die beide lid zijn van de EU, doen besluiten te breken met hun oude beleid van militaire ongebondenheid en het lidmaatschap van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) aan te vragen.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft echter zijn veto uitgesproken tegen het lidmaatschap van Zweden en Finland, die hij ervan beschuldigt Koerdische militanten te steunen die door Turkije als terroristen worden beschouwd, namelijk de Koerdische Arbeiderspartij (PKK). Erdogan eist dat Stockholm en Helsinki hun beleid wijzigen.

Stoltenberg, die de bezorgdheid van Turkije "legitiem" noemde, heeft leiding gegeven aan diplomatieke inspanningen om deze blokkade "zo spoedig mogelijk" op te heffen, zodat Zweden en Finland spoedig volwaardig lid van de NAVO kunnen worden.

De secretaris-generaal van de NAVO, die deze week een bezoek bracht aan de twee Scandinavische landen, zei dat de Top van Madrid nooit een deadline was voor een politiek besluit over het Zweedse en Finse lidmaatschap, maar gaf toe dat hij hoopte dat er "vooruitgang" zou worden geboekt.

Op de top later deze maand zullen de NAVO-leiders naar verwachting het nieuwe strategische plan van de alliantie voor het komende decennium goedkeuren, met inbegrip van het versterken van afschrikking en defensie, het aanpakken van transnationale dreigingen zoals cyberveiligheid en klimaatverandering, en het verdiepen van partnerschappen met democratische bondgenoten in Europa en Azië in een nieuwe geopolitieke context die is ontstaan door de invasie van Rusland in Oekraïne.