Gewoon je standaard miljardair populist die een enorme publieke mokerslag maakt na het lijden van politieke afwijzing, zo lijkt het, en hij verdiende het zeker om afgewezen te worden. Het was een smerige, slechtgehumeurde campagne waarin een valse website en e-mails, gehost door de Russische Yandex-server, ten onrechte verklaarden dat Babiš' tegenstander, de gepensioneerde legergeneraal Petr Pavel, was overleden.

Babiš ontkende elke betrokkenheid bij dat bedrog, maar zijn campagne probeerde de angst voor oorlog tussen de NAVO en Rusland aan te wakkeren en benadrukte dat hij zich niet aansloot bij het "roekeloze" Westen.

Niet alleen was hij ertegen dat de NAVO wapens naar Oekraïne stuurde om de Russische invasie te weerstaan, zei hij. Zelfs als Rusland mede-NAVO-lid Polen zou binnenvallen, zou hij geen Tsjechische troepen sturen om dat land te helpen verdedigen (hoewel dat volgens het NAVO-handvest een verdragsverplichting is).

"Ik ga de Tsjechen niet meeslepen in een oorlog," luidden de posters die Babiš overal in het land plakte. "Ik ben een diplomaat, geen soldaat." Maar eigenlijk is hij geen van beide, en de meeste Tsjechische burgers hadden hem door.

Natuurlijk zagen ze dat. De Tsjechen leefden meer dan veertig jaar onder communistisch bewind, en toen ze dat in 1968 probeerden af te schudden, stuurde Moskou troepen om de vreedzame opstand met geweld neer te slaan. Dat is niet vergeten, en ze zien duidelijk de analogie met wat Rusland vandaag in Oekraïne doet.

Dus heeft 57,3% van de kiezers zijn stem uitgebracht op de pro-NAVO kandidaat, Petr Pavel. Hij zal in maart de huidige, nogal pro-Russische president Milos Zeman vervangen, en de loyaliteit van Tsjechië aan zijn NAVO-bondgenootschap is verzekerd. Maar wat dachten de andere 42,7% van de Tsjechische kiezers?

Zij dachten niet: "Arme oude Russen, opnieuw aangevallen door de kwade krachten van de NAVO. Geen wonder dat ze Oekraïne moesten binnenvallen om de boosaardige Joodse nazi's omver te werpen die over dat gestolen Russische grondgebied heersen en een genocide plegen op de onschuldige Russischtalige bevolking."

Er zijn nog maar weinig 'nuttige idioten' over onder de Tsjechische bevolking na verschillende generaties van nauw en meestal onaangenaam contact met de manieren van de Russische staat. De meeste mensen die op Babiš hebben gestemd, dachten eigenlijk: "Sorry voor de Oekraïners, maar ik wil niet dat mijn kinderen sterven in een kernoorlog." En ze hadden nog gelijk ook.

De Russische invasie van Oekraïne was dom en misdadig, en moet worden tegengehouden. De doctrine van nucleaire afschrikking die moet voorkomen dat dat verzet leidt tot escalatie in een kernoorlog is noodzakelijk, maar onbetrouwbaar. Het probleem is oorlog. Niet alleen deze of gene oorlog, maar het hele instituut.

Oorlogen gingen altijd over grondgebied, en zijn ouder dan de mensheid. De meeste dieren verdedigen hun territorium op een of andere manier, en roofdieren die in groepen leven, verdedigen dat meestal met geweld. Dat geldt ook voor de vroege mens: vrijwel alle groepen jagers-verzamelaars sloten bondgenootschappen en voerden oorlogen om hun territoria te beschermen of zelfs uit te breiden.

Dat was zinvol voor hen, en het was nog steeds zinvol voor de mensen die in grotere groepen gingen leven, beschavingen genaamd, want territorium was de enige echte bron van voedsel, rijkdom en macht. We bouwden steeds grotere en complexere militaire instellingen om ons land te beschermen en uit te breiden, en de samenlevingen waarin we nu leven waren de winnaars in dat proces.

In de afgelopen twee eeuwen, sinds de industriële en wetenschappelijke revoluties, is land echter niet langer de belangrijkste bron van rijkdom en macht. Bovendien is het niveau van vernietiging zo hoog dat zelfs de winnaar zelden winst maakt in de oorlogen van de 20e en 21e eeuw.

De militaire instellingen zouden nu dus moeten inkrimpen, maar dat doen ze niet. Het aantal slachtoffers is de afgelopen 75 jaar gedaald en er zijn geen kernwapens gebruikt, maar we lijden aan een ernstige culturele achterstand.

Het is niet dat mensen zich niet bewust zijn van het probleem. De inspanningen om het militaire "machtsevenwicht" te vervangen door civiele internationale instellingen die bemiddelen tussen landen en agressie voorkomen, zijn begonnen na de twee wereldoorlogen van de vorige eeuw (de Volkenbond en de VN) en gaan nog steeds door, maar de vooruitgang is erg traag.

En wat heeft dit alles te maken met de uitslag van de Tsjechische verkiezingen? Alleen dat de argumenten van beide partijen, hoe partijdig en verdraaid ook, slechts een nieuwe ronde zijn in een debat dat al meer dan een eeuw oud is en nog lang niet is afgerond.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer