Ze weten dat de grote prijs een zuidwaarts offensief is dat de Zwarte Zeekust bereikt en vrijwel alle Russische troepen ten westen van daar afsnijdt. (De Russen zouden nog steeds wat voorraden kunnen krijgen via de Krim, maar niet veel).

De Russen weten dat echter ook en bouwen sinds eind vorig jaar overal in de zuidelijke regio diepe verdedigingswerken. Bovendien is het ongeveer negentig km van de huidige Oekraïense posities naar de kust. Dat is een heel eind als de Russen blijven staan en vechten.

Sommigen wel en sommigen niet' is de standaardaanname op basis van de gevechten van het afgelopen jaar, en daarom lanceren de Oekraïners verkennende aanvallen langs bijna de hele 1000 km lange frontlinie.

Eventuele zware gevechten elders zijn bedoeld om de Russen te dwingen hun reserves vroegtijdig in te zetten, zodat ze niet beschikbaar zijn om de Russische verdediging in het zuiden te versterken. De Russen zullen zich daar echter niet gemakkelijk toe laten verleiden, omdat ze weten wat de Oekraïense strategie moet zijn.

Als de Russen daarentegen hun reserves groot en vroeg naar het zuiden sturen, zouden de Oekraïners kunnen besluiten om hun hoofdaanval naar het noorden te verplaatsen en het zuiden voor later te bewaren. Keuzes in een oorlog zijn onvoorspelbaar en de uitkomst nog onvoorspelbaarder.

Er is een zeer goede kans dat de Oekraïners hun hoogste prioriteit zullen bereiken, namelijk het terugwinnen van genoeg grondgebied om zich te verzekeren van blijvende financiële steun en wapenleveranties uit het Westen. Anders zouden ze gedwongen zijn om een staakt-het-vuren te accepteren waardoor een groot deel van hun land onder Russische bezetting zou blijven.

Er is op zijn minst een kans dat het Oekraïense leger doorbreekt naar de zuidkust en de Russen een grote nederlaag toebrengt. Maar zelfs dat zou de Russische president Vladimir Poetin waarschijnlijk niet dwingen om zijn nederlaag te accepteren en zich volledig uit Oekraïne terug te trekken.

Er is een kleine maar reële mogelijkheid dat het Russische leger ineenstort op het slagveld in het geval van een grote nederlaag, of dat het regime in Moskou verandert als onderdeel van een binnenlandse machtsstrijd, maar geen van beide gebeurtenissen zou noodzakelijkerwijs een einde maken aan de oorlog.

Wat nog gezegd moet worden (maar zelden wordt gezegd in de context van een militaire analyse zoals hierboven) is dat deze oorlog, zoals alle oorlogen, een erfenis is van menselijke jager-verzamelaars en meer in het algemeen een evolutionaire aanpassing aan roofdieren die volkomen contraproductief is in elke technologische beschaving.

Het Poetin-regime heeft zich zeer slecht gedragen en is een buurland binnengevallen dat geen bedreiging vormde, maar de militaire instellingen die zo'n daad mogelijk maakten, bestaan in elk land. De sociale structuren en politieke aannames die daaraan ten grondslag liggen zijn zo oud als de beschaving, en hoewel legers een menselijke innovatie zijn, is oorlog veel ouder.

We hebben oorlog niet uitgevonden, we hebben het geërfd. Onze tak van de primatenfamilie leeft al heel lang in kleine groepen en we zijn waarschijnlijk minstens drie miljoen jaar geleden roofdieren geworden (net als onze naaste verwanten, de chimpansees). De meeste roofdieren die in groepen leven, voeren een permanente oorlog op laag niveau met nabijgelegen groepen van dezelfde soort.

Gevechten op leven en dood tussen individuele roofdieren zijn zeldzaam omdat er bij elk gevecht 50% kans op de dood is. Maak het juiste onderdanige gebaar en loop weg. Maar rivaliserende groepen van dezelfde soort roofdieren kunnen wel oorlog voeren en doen dat ook: leeuwen, hyena's, chimpansees - en mensen.

Dat is evolutionair gezien logisch voor roofdieren die in groepen leven, omdat het aanbod van voedsel (prooi) soms schaars wordt. Roofdieren zijn sterk territoriaal en het doden van leden van naburige groepen betekent dat wanneer de moeilijke tijden aanbreken, jouw groep de buren kan overweldigen en kan overleven door ook hun territorium te gebruiken.

Menselijke jager-verzamelaars gedroegen zich ook zo en namen dit gedrag mee in hun beschavingen. De kleine groepen werden stammen met denkbeeldige gedeelde voorouders en vervolgens miljoenen samenlevingen verenigd door 'nationale' identiteiten. De oorlogsbendes groeiden uit tot legers en de wapens werden steeds dodelijker.

Oorlog had eigenlijk nog economische zin toen land de enige bron van rijkdom was, maar militaire verovering is niet eens meer winstgevend. Veel mensen begrijpen dat oorlog in het nucleaire tijdperk achterhaald en existentieel gevaarlijk is en na beide wereldoorlogen zijn er collectieve pogingen geweest om er een eind aan te maken: de Volkenbond en de Verenigde Naties.

De beslissing van Oekraïne in 1994 om afstand te doen van de kernwapens die het had geërfd van de Sovjet-Unie in ruil voor een Russische belofte om zijn grenzen te respecteren was nog zo'n poging, en ook dat werkte niet erg goed. Zo blijkt maar weer hoe moeilijk het is om aan ons verleden te ontsnappen. Toch hebben we geen andere keuze dan het te blijven proberen.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer