Mijn familie stamt af van de katholieke Ierse diaspora en toen ik een jongetje was in Newfoundland speelden we soms het spelletje 'aardappelen en wijzen' aan de eettafel. We wezen dan naar de aardappels (er was altijd een schaal gekookte aardappels bij de hoofdmaaltijd) en zeiden "mag ik een plakje rundvlees" of "ik wil nog wat wortels, alsjeblieft".

Het was een verre echo van de Ierse hongersnood van 1845-1852 die de bevolking van het land halveerde (een miljoen doden, drie miljoen vluchtelingen). De aardappelziekte doodde de aardappelen, maar het was de politiek - een ideologisch gedreven Britse regering die weigerde zich te mengen in de werking van de vrije markt door de hongerende Ieren gratis voedsel te geven - die de mensen doodde.

Opdat een louter politieke beslissing een land in hongersnood zou storten, moet het al in voedselnood verkeren. Maar de politiek geeft het laatste zetje: dat is wat vandaag de dag echt mensen doodt in Soedan, Gaza en Haïti.

De 'politiek' in kwestie is meestal een of andere oorlog - en in de meeste gevallen is de hongersnood een bijproduct van de oorlog, niet eens de hoofdzaak.

Dat is zeker het geval in Soedan, de grootste van de huidige hongersnoden. Volgens het Wereldvoedselprogramma van de VN kampen bijna 18 miljoen mensen in Soedan met 'acute voedselonzekerheid' als gevolg van de burgeroorlog tussen twee delen van het leger die in april 2023 uitbrak.

De honger doet zich echter vooral voor in de gebieden waar hevig wordt gevochten (Khartoem en het zuidwesten) en gaat gepaard met een poging tot genocide op de 'Afrikaanse' (d.w.z. zwarte) etnische groepen in het zuidwesten door de 'Arabieren' die het grootste deel uitmaken van de Snelle Reactiemacht (een van de rivaliserende militaire groepen).

De situatie in Haïti is ongeveer hetzelfde. De hoofdstad Port-au-Prince is onder de voet gelopen door gewapende bendes en de bendes hebben de haven en de wegen in handen genomen om de aanvoer van voedsel naar de stad te blokkeren. Uitgehongerde mensen zijn een uitstekend politiek pressiemiddel.

De meeste van de 1,4 miljoen mensen in Port-au-Prince zitten dagenlang zonder voedsel en er vallen veel bijna willekeurige doden, maar de hongersnood duurt waarschijnlijk nog enkele maanden in de meeste delen van het land.

De hamvraag is of er landen zijn die de komende maanden willen ingrijpen om het ergste te voorkomen. Het antwoord zal waarschijnlijk 'nee' zijn, omdat landen al te vaak troepen en hulp hebben gestuurd, om er uiteindelijk achter te komen dat ze de schuld krijgen van het feit dat ze de ingewikkelde Haïtiaanse machtsstrijd niet aankunnen.

De Gazastrook is ook duidelijk een door mensen veroorzaakte hongersnood, in de zin dat dit zonder de oorlog niet zou gebeuren. Het was Hamas die de oorlog begon, en het was ongetwijfeld de bedoeling om een massaal gewelddadige Israëlische vergelding uit te lokken. Hamas zou dan de Palestijnse slachtoffers die door die reactie zouden ontstaan, gebruiken om zijn eigen politieke agenda te bevorderen.

Dat is een standaard guerrillastrategie, dus de Israëli's wisten wat Hamas wilde dat ze zouden doen. Dat de Israëlische defensiemacht het toch deed, was een bewuste beslissing van de Israëlische regering. Dus wat hoopte de coalitieregering van premier Binyamin Netanyahu te winnen bij de vernietiging en de voedselblokkade?

Er is een opzettelijke voedselblokkade, hoewel Jeruzalem dit ontkent. Op luchtfoto's van eind vorige maand zijn 2.000 vrachtwagens te zien die wachten om over te steken bij Rafah. De meeste staan er nu nog, met genoeg voedsel om iedereen in Gaza te voeden. Sommige wachten al 90 dagen. Dit is geen Israëlische incompetentie. Het is Israëlisch beleid.

Er sterven nu al elke dag kinderen van de honger in het noorden van de Gazastrook en de consensus van het IPC (de belangrijkste voedselhulporganisaties) is dat "hongersnood dreigt in de noordelijke gouvernementen van de Gazastrook en naar verwachting elk moment tussen half maart en mei 2024 zal plaatsvinden".

Willekeurige voedseldroppings vanuit de lucht en een nieuwe pier over een paar maanden voor voedselleveranties door Israëls 'bondgenoten' zullen die uitkomst niet voorkomen. Dus is het Israëlische beleid er slechts een van wraak nemen op onschuldigen, of is het bedoeld om de Gazastrook te ontdoen van zijn Palestijnse bevolking?

Ik had nooit gedacht dat ik deze zin zou schrijven, niet omdat ik dacht dat Israëli's moreler zijn dan andere mensen, maar omdat ik geloofde dat ze niet dom waren. Die 2,4 miljoen Palestijnen kunnen nergens anders heen en Israëls bondgenoten, vooral de Verenigde Staten, zouden zo'n daad van etnische zuivering nooit goedkeuren. Het is geen 1948 meer.


Maar ja, ik had ook niet gedacht dat het regime van Poetin dom genoeg zou zijn om Oekraïne binnen te vallen.

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer