Wie zal ons trouwens adviseren om ontsmettingsmiddel in ons lichaam te spuiten om onszelf te beschermen tegen Covid-19? (Donald Trump) Of onthullen dat "ik vijf kinderen heb. Er waren vier jongens. Bij de vijfde werd ik zwak en kwam er een meisje." (Jair Bolsonaro) Het is een groot verlies voor zowel de entertainment- als de verontwaardigingsindustrie, maar we zullen moeten leren om het zonder hen te doen.

Jair Bolsonaro werd afgelopen oktober verslagen bij de verkiezingen in Brazilië. Donald Trump heeft gee macht meer en wordt aangeklaagd in de Verenigde Staten. Boris Johnson is afgewezen door zijn eigen Conservatieve partij en effectief uit het parlement gezet in het Verenigd Koninkrijk. En Silvio Berlusconi, de grootvader van alle populisten, is zondag in Italië overleden.

Als je je ogen dichtknijpt en heel hard hoopt, zou je zelfs kunnen concluderen dat de hoogtijdagen van de populisten voorbij zijn.

Afgezien van Berlusconi, die vroeg begon door de zelfverbranding van de traditionele Italiaanse politieke partijen in een enorm corruptieschandaal, zijn ze allemaal begonnen na de marktcrash van 2008, en in 2019 waren ze allemaal aan de macht.

De enige eigenschap die ze allemaal deelden was een constante, bijna reflexieve stroom schaamteloze leugens, maar er waren ook grote verschillen tussen hen. Berlusconi en Trump waren erg rijk voordat ze de politiek ingingen; Johnson en Bolsonaro zijn slechts bescheiden rijk en hebben dat op de een of andere manier te danken aan hun recente politieke bekendheid.

Johnson heeft nooit met de Russische leider Vladimir Poetin gesold, hoewel de anderen hem wel adoreerden. Alleen Trump riep zijn volgelingen de straat op om te proberen een verkiezingsnederlaag met geweld ongedaan te maken (hoewel Bolsonaro zich ook in die wateren begaf). Johnson en Berlusconi waren opzettelijk en spectaculair politiek incorrect, maar niet echt racistisch zoals de andere twee.

Wat ze gemeen hadden, en wat hen allemaal aan de macht bracht, was een feilloos instinct voor wat één brede categorie kiezers wilde horen. Niet de allerarmsten, maar de oudere en minder goed opgeleide delen van de brede middenklasse, die grote financiële klappen kregen in de nasleep van de crash.

Ze wilden natuurlijk dat er een einde kwam aan hun economische pijn, maar ze wilden ook dat de schurken die verantwoordelijk waren voor hun benarde situatie werden geïdentificeerd en gestraft.

De populisten gaven hen een heleboel schurken om te haten: 'radicaal links', immigranten, buitenlanders (alle populisten zijn nationalisten) en allerlei etnische, raciale en religieuze minderheden. Mysterieus genoeg hebben ze verzuimd om de zeer rijken in hun lijst op te nemen, maar niet vanwege een gebrek aan intellectuele nauwkeurigheid. Ze moeten gewoon niet bijten in de handen die hen voeden.

Nadat ze rond 2020 hun 'populistische hoogtepunt' hadden bereikt, gingen ze echter snel achteruit. De goede oude tijd is nooit echt teruggekomen na 2008, maar de economieën stabiliseerden en er keerde iets terug dat leek op de 'normaliteit' van voor de crash. Als de normale gang van zaken is hersteld, waarom hebben we dan deze voortdurende onrust nodig?

Er zijn nog steeds populistisch geregeerde staten in het Westen - Polen, Hongarije en Israël - en nog veel meer daarbuiten. India, een volledig functionerende democratie voor het grootste deel van haar onafhankelijke geschiedenis, is nu in de ban van Narendra Modi's project om de honderden miljoenen niet-Hindoe burgers van het land tot tweederangs burgers te reduceren - een klassieke populistische strategie.

Wat we niet kunnen weten is of de populistische golf echt over is, of dat dit slechts de stilte is voor de volgende storm.

Het voelt voorbij in het Verenigd Koninkrijk, waar Johnson volledig in diskrediet is gebracht en de Conservatieve Partij afstevent op een vrijwel zekere nederlaag bij de volgende verkiezingen. Maar zowel Joe Biden in de Verenigde Staten als 'Lula' da Silva in Brazilië wonnen de laatste keer met vrij kleine marges en een populist van de tweede generatie, Giorgia Meloni, is al premier in Italië.

Je zou hieraan kunnen toevoegen dat neofascistische partijen momenteel tweede staan in de opiniepeilingen in zowel Frankrijk als Duitsland, hoewel er in geen van beide landen de komende jaren nationale verkiezingen worden gehouden.

Het enige wat nodig is, is een langdurige recessie, veroorzaakt door de huidige inflatiegolf en verergerd door grootschalig banenverlies als de Masters of the Universe zo snel mogelijk AI uitrollen om de arbeidskosten te verlagen. De populisten zouden overal in de ontwikkelde wereld weer aan de macht komen, met de rest van de wereld niet ver daarachter.

We hebben dus geluk dat we niet tegelijkertijd met een grote klimaatcrisis te maken krijgen. Stel je voor dat we te maken zouden krijgen met het begin van El Niño-weer bovenop de toch al snelle opwarming die we de afgelopen jaren hebben meegemaakt.

Oh, wacht eens even...

Author

Gwynne Dyer is an independent journalist whose articles are published in 45 countries.

Gwynne Dyer