Tijdens de Tweede Wereldoorlog bemoeide de regering zich op ongekende wijze met het dagelijks leven aan het Britse thuisfront, en vanaf 1 juni 1941 werd kleding gerantsoeneerd. Stoffen waren essentieel voor oorlogsdoeleinden, zoals uniformen, en door de productie van burgerkleding te beperken, konden fabrieksruimte en arbeidskrachten worden vrijgemaakt voor de oorlogsproductie.

De regering steunde het "Make Do and Mend" programma dat werd ingevoerd om mensen aan te moedigen versleten kleding nieuw leven in te blazen en te repareren. Handgemaakte en met de hand gerepareerde kleding werd essentieel, en mensen werden uit noodzaak creatief in het vinden van manieren om kleding te maken en te onderhouden. Ik herinner me dat mijn moeder sprak over parachutestof die werd 'aangeschaft' om er trouwjurken, blouses en ondergoed van te maken! De parachute van een soldaat was zo'n krachtig symbool dat een man zijn toekomstige bruid zelfs ten huwelijk vroeg met zijn parachute in plaats van een verlovingsring en zij zei 'ja'!

Herinnert iemand van jullie zich dat je moeder kragen omdraaide? Wie weet eigenlijk wat dit betekent? De kragen van overhemden waren het enige dat versleten raakte, dus werden ze met veel moeite losgeknipt, van voren naar achteren gedraaid en weer vastgenaaid.
Zou tegenwoordig nog iemand de moeite nemen om dat te doen? Ik betwijfel het. Ze herstelde ook lakens - van de zijkanten naar het midden - en dan was er geen ruzie over wie het bed inpikte, want er was een grote naad die je kon voelen als je het bed verdeelde!

Een andere truc was de tailleband te verlengen. De achternaad van een formele (heren)broek werd een paar centimeter geopend en een driehoek van materiaal werd in de tailleband en in de achternaad genaaid - ik kan me voorstellen dat de man doodsbang was zijn jasje uit te trekken om te zien hoeveel hij rond zijn middel was aangekomen.

Het stoppen van sokken vindt zijn oorsprong in de rantsoenering in oorlogstijd, en aanvankelijk werd stopwol per streng verkocht, d.w.z. losjes opgerold en geknoopt, en was vrij van kledingbonnen - totdat men ontdekte dat dames het kochten en er hele kledingstukken van gingen breien, dus begon men het te verkopen in korte stukken die op een kaart waren gewikkeld. De slimme stopper had een speciaal houten gereedschap dat eruit zag als een paddestoel om de sok over uit te rekken om het stopwerk te vergemakkelijken. Tegenwoordig gooien we de sokken gewoon weg en kopen we er meer.

Ik weet niet zeker of mensen nog herstellen. Ik weet uit ervaring dat het soms gemakkelijker (en goedkoper) is om een vervanging te kopen, of het nu een paar sokken of een vaatwasser is.

We lijken nu in een wegwerpwereld te leven, en als er iets kapot gaat of uit elkaar valt, kopen we gewoon een nieuwe. Laat jij je schoenen nog wel eens repareren tegenwoordig? Ik zweer het, schoenen zijn toch ontworpen om weggegooid te worden, en ze raken waarschijnlijk eerst uit de mode. Kapot strijkijzer?

Goedkoper om een nieuwe te kopen... en zo gaat het maar door. Grote dingen zoals wasmachines worden vervangen omdat iemand er naar laten kijken en onderdelen halen (als je geluk hebt) meer kost dan het waard is.

Het andere aspect van repareren is mindfulness. Als je de tijd neemt om te leren hoe je je eigen kleren moet naaien en repareren, word je gedwongen het wat rustiger aan te doen en na te denken over wat je moet doen, maar je realiseert je tijdens het werken met de kleren ook dat iemand ze echt gemaakt heeft. Handen in Sri Lanka of Bangladesh of waar dan ook, hebben elk onderdeel van onze kleren aangeraakt, het patroon uitgeknipt en door de naaimachines gehaald. Daarvoor hebben andere handen de stof geverfd en de vezels verwerkt. Deze handen behoren toe aan mensen die vaak geen leefbaar loon verdienen, en die in gevaarlijke omstandigheden werken, alleen maar zodat wij onze kleren goedkoop kunnen krijgen.

Author

Marilyn writes regularly for The Portugal News, and has lived in the Algarve for some years. A dog-lover, she has lived in Ireland, UK, Bermuda and the Isle of Man. 

Marilyn Sheridan