Dit zijn spectaculair grote kevers met angstaanjagend uitziende nijptangen aan het hoofdeinde - maar ze zijn niet geïnteresseerd in ons mensen - ze zijn gefocust op... eh... de dames zullen we maar zeggen, en vechten met andere mannetjes. Ze leven in eiken- en kastanjebossen en zijn de grootste kever van Europa. Mannetjes die vechten om territorium (of vrouwtjes!) is normaal, hoog in de bomen, en de eerste kever die valt, verliest alles.

Onder bedreiging

Je ziet ze niet vaak in Portugal, en ik geloof zelfs niet dat ik er ooit een gezien heb, en ze zijn zeldzaam. Hun strijd om als soort te overleven is nog complexer. De Europese hertenkever is in de Rode Lijst van de IUCN (International Union for Conservation of Nature) geclassificeerd als bijna bedreigd.

Latijnse naam is Lucanus cervus, ze zijn groot, zwart en vechten niet alleen met elkaar, ze vechten ook om te overleven omdat ze hun natuurlijke habitat van eikenbossen aan het verliezen zijn. Zou je geloven dat ze het onderwerp zijn van een telling die wordt uitgevoerd door dertien Europese landen - die het European Stag Beetle Monitoring Network hebben opgericht om te proberen de kennis over de omvang van de populatie, de verspreiding en de trends te vergroten. Het netwerk werd in 2008 opgericht door onderzoekers uit acht landen en was in 2016 uitgebreid tot dertien landen. Portugal sloot zich in 2017 bij het team aan, in een inspanning die onderzoekers en studenten van de vereniging BioLiving, de Wildlife Unit van de afdeling Biologie van de Universiteit van Aveiro, de Entomology Portuguese Society en het Nature Conservancy and Forests Institute (ICNF, in het Portugees) samenbracht.

Uit de eerste resultaten van de telling in Portugal bleek het bestaan van slechts 470 tot 550 vliegende herten, waarbij de meeste waarnemingen werden gedaan in het noorden en het centrum van Portugal, zijnde Braga, Porto en Aveiro, de districten met de grootste aantallen kevers. De insecten werden niet alleen in bossen aangetroffen, maar ook in stedelijke zones - in huizen, wegen en stadsparken.

In de zomermaanden komen ze als volwassen kevers tevoorschijn, nadat ze de voorgaande drie of vier jaar als rups in dood hout hebben doorgebracht en zich hebben gevoed met de wortels van afgestorven of dode eikenbomen, en zo dragen ze, onbewust, bij tot de regeneratie van de bossen. Wanneer ze voor het eerst uitkomen, zijn ze op voortplantingsmissie en zullen ze hun energiereserves besteden aan de jacht op een vrouwtje - en aan het vechten om territorium. Omdat ze geen vast voedsel kunnen eten, zijn ze afhankelijk van de vetreserves die ze hebben opgebouwd tijdens hun ontwikkeling als larve, maar ze kunnen hun gevederde tong gebruiken om te drinken uit sapstromen en gevallen zacht fruit.

Robuust uiterlijk

Nu hoe ze eruit zien. De kop en het borststuk (middengedeelte) zijn over het algemeen glanzend zwart, met kastanjebruine dekschilden. Mannelijke kevers lijken een enorm gewei te hebben, maar dit zijn eigenlijk overmaatse onderkaken, die gebruikt worden bij het baltsgedrag en om met andere mannelijke kevers te worstelen. Volwassen mannetjes variëren in grootte van 35mm - 75mm lang en worden meestal vliegend gezien in de schemering in de zomer op zoek naar een partner. Vrouwelijke kevers zijn kleiner, tussen de 30 en 50 mm lang, met kleinere onderkaken, en ze worden vaak op de grond gezien op zoek naar een plek om hun eieren te leggen. Ze hebben een levensduur van maar liefst 7 jaar. Je zou niet denken dat er veel op hen zou jagen, maar ze staan zeker op het menu van verschillende vogels, kikkers, padden, hagedissen, vossen, egels en andere insecten, vooral wanneer de kever het meest kwetsbaar is (en misschien niet goed oplet) in het paarseizoen! Als je er een vindt en in de verleiding komt er een op te rapen, pas dan op voor die grote onderkaken die een verrassend sterke kneep kunnen geven, dus pak ze voorzichtig alleen bij het lichaam aan.

Volgroeide larven kunnen maar liefst 110 mm lang worden. Ze hebben een vrij gladde huid, een oranje kop en poten en bruine kaken. Ze zijn bijna altijd onder de grond te vinden en kunnen tot een halve meter diep zitten, waar ze zich voeden met rottend hout.

Vliegende herten, bekend als kuwagata mushi in het Japans, zijn erg populair als huisdier in Japan, net als neushoornkevers (kabuto mushi), maar ik kan me niet voorstellen er een aan de lijn mee uit wandelen te nemen!

Author

Marilyn writes regularly for The Portugal News, and has lived in the Algarve for some years. A dog-lover, she has lived in Ireland, UK, Bermuda and the Isle of Man. 

Marilyn Sheridan